Kruchość i pestki.

Kruchość — cecha fizyczna ciał stałych (materiałów) polegająca na jego pękaniu i kruszeniu się pod wpływem działającej na nie siły. Kruche materiały absorbują stosunkowo mało energii przed złamaniem, nawet te o dużej wytrzymałości. Łamaniu towarzyszy zwykle głośny dźwięk, trzask. Do typowych materiałów kruchych należą m.in: beton, ceramika, szkło, żeliwo, skały. Typowe materiały sprężyste takie jak np. stal, również stają się kruche po przekroczeniu pewnego progu naprężenia. Z kolei substancje uważane za kruche pozostają sprężyste przy niewielkich odkształceniach. Kryterium podziału substancji na kruche i sprężyste nie jest ostre.

Właściwość tę wykorzystuje się np. pisząc kredą po innych materiałach. Kreda pocierana o coś kruszy się, a część tych małych okruchów zostaje na danym materiale.

Kruchość jako wielkość fizyczna charakteryzująca dany materiał, jest to stosunek wytrzymałości na rozciąganie do wytrzymałości na ściskanie *

Zaintrygowała mnie definicja kruchości. Nie tylko dlatego, że brzmi poważnie i nie miałam pojęcia, że można ją wyrazić naukowym wzorem, ale głównie dlatego, że tak bardzo odbiega od tego co kruchość znaczy dla mnie. Nie ma tu ani słowa o chrupkich spodach kruchych tart, o cudownym dźwięku rozgryzania kruchych ciasteczek, ani o maślanym uroku kruszonki. 

Dla mnie kruchość oznacza chrupanie i gdybym miała teraz napisać moją najprostszą definicję czegoś kruchego, podałabym taki wzór:

CUKIER + WODA = KARMEL

Uwielbiam karmel. Po bezach, to druga rzecz w kuchni, do której mam absolutną słabość. Dam się w ciemno namówić na każdy przepis, jeśli tylko usłyszę lub przeczytam  magiczne słowo karmel. 

Powodem jest nie tylko cudowny kolor i faktura, które zmieniają cukier w jadalny bursztyn. To jeden z niewielu smakołyków, który zachwyca dźwiękiem! Pamiętacie cudownie stuknięcie łyżeczki, którą Amelia zastukała w creme brulee? To jedna z moich ulubionych scen filmowych (jestem pewna, że nie tylko moja:).

Karmel przemawia do mnie wyglądem, dźwiękiem i oczywiście smakiem. Po niebiańskim doświadczeniu z lodami karmelowymi (klik) zakochałam się w połączeniu karmelu z solą morską. To zaskakujące, ale uzależniające doznanie. Równie silne jak sięganie po kolejne pestki. Pewnie jak wiele z Was, uwielbiam chrupać pestki dyni. Zawsze zaczynam od jednej, ale ich chrupkość jest tak smaczna, że sięgam po kolejne i tak aż do dna miseczki. Gdyby to były chipsy, których nie jadam, czułabym wyrzuty sumienia. Jednak świadomość jak bardzo są zdrowe (klik) pozwala mi z czystym sumieniem otworzyć kolejną paczuszkę.

Tym razem nie wsypię jej jednak do miseczki, tylko zatopię w słodko-słonym karmelu. 

Pumpkin seed brittle, czyli karmelowe chrupki z pestek dyni można chrupać solo jak sezamki. Można połamać lub pokroić na większe kawałki i serwować jako dodatek do kremów, musów czy lodów zastępując w ten sposób nadal popularny w wielu cukierniach "zwiędnięty" wafelek;)

Jeśli rozpiera Was nadmiar energii możecie ją wykorzystać do pokruszenia karmelu tłuczkiem, powstanie w ten sposób dyniowy krokant, idealny dodatek do ciast i kremów, a nawet do wspomnianych wyżej lodów karmelowych, których kluczowym składnikiem jest właśnie krokant.

Ta wariacja na temat sezamków to moja propozycja do Festiwalu Dyni ogłoszonego przez Beę. Domyślam się, że królować będą smakołyki przygotowane z miąższu dyni, ale jej pestki są równie wartościowe, więc liczę na to, że Bea przyjmie moją propozycję. Na swą obronę dodaję, że kolor karmelu wydaje mi się bardzo "dyniowy":)

KARMELOWE CHRUPKI Z PESTEK DYNI

1 szklanka cukru

3-4 łyżki wody

0,5 łyżeczki soli morskiej

3/4 szklanki pestek dyni

Przygotować dużą tacę lub blachę do pieczenia. Rozłożyć na niej arkusz papieru do pieczenia - najlepiej krawędzie papieru przylepić taśmą klejącą do blachy, co zapobiegnie jego przesuwaniu się. Na tak przygotowanej powierzchni rozsypać pestki dyni - rozłożyć je równomiernie, tak by tworzyły cienką warstwę i nie nachodziły na siebie - dzięki temu karmel będzie cieńszy i bardziej chrupki. Przygotować także drugi arkusz papieru  o takim samym wymiarze.

Do rondla z grubym dnem wsypać cukier, sól oraz dodać wodę. Wstawić na średni ogień i czekać aż cukier zacznie się rozpuszczać. Nie należy mieszać, gdyż tworzą się grudki. Aby zapobiec krystalizowaniu się cukru na ściankach rondla, można zmoczyć pędzelek w zimnej wodzie i przetrzeć nim wewnętrzne ściany naczynia. Po ok. 10-12 minutach cukier zacznie się karmelizować, najpierw od spodu, więc, by zapobiec jego przypaleniu można delikatnie poruszać rondlem. 

Gdy całość cukru się rozpuści i osiągnie kolor bursztynowy, rondel zdjąć z ognia i szybkim ruchem rozlać karmel na rozsypanych pestkach dyni. Należy to robić dość prędko, gdyż karmel szybko zastyga. Na rozlany karmel nałożyć drugi arkusz papieru i przy pomocy wałka rozprowadzić równomiernie, tak, by równą i cienką warstwą pokrył pestki. Gdy lekko zastygnie, ściągnąć górny papier i zaraz pokroić na paseczki przy pomocy ostrego noża. Można też zostawić część w całości i użyć później do przygotowania krokantu.   

* Definicja kruchości pochodzi z tej strony.

** Inspiracją był przepis znaleziony na tej strony, jednak chrupki zrobiłam inaczej niż podano.